Poniższa tablica przedstawia właściwie historię całych Niderlandów (Low Countries), składających się (poza mniejszymi prowincjami) z Flandrii, Brabancji, Luksemburga i Holandii. Dość skomplikowane dzieje tego regionu wynikają z włączenia jego części do dwóch (z trzech) państw frankijskich powstałych po podziale imperium Karola Wielkiego. Jednak polityka odgrywała w historii Niderlandów istotną rolę tylko o tyle, o ile prowadziła do podziałów religijnych. To kwestie wyznaniowe określiły dalsze losy poszczególnych prowincji - części południowej (dzisiejszej Belgii), pozostającej w orbicie wpływów hiszpańsko-francusko-austriackich, czyli katolickich i części północnej (dzisiejszej Holandii) związanej z kalwinizmem. W kręgu kultury europejskiej nie ma (poza żydowską diasporą) drugiego przypadku społeczności, której całe społeczne, polityczne i gospodarcze życie było tak całkowicie określone przez wybór religii - kalwinizmu. Istotę zjawiska wyjaśnił po latach socjolog Max Weber w opublikowanej w 1905 r. pracy "Etyka protestancka i duch kapitalizmu".
Ruch stworzony przez Johannesa Kalwina opierał się na nauce o tzw. predestynacji (przeznaczenia), zgodnie z którą los człowieka jest z góry określony przez Boga. Dobra wola i dobre uczynki nie mają wpływu na zbawienie, zależne wyłącznie od bożej łaski. Podział ludzi na wybranych i wyklętych zapadł przed stworzeniem świata i nieznane są jego przyczyny. Ludzie nie wiedzą jednak, do której grupy należą, a znakiem wybrania jest życiowe powodzenie. Kalwin stworzył etykę nakazującą wytężoną pracę i gromadzenie bogactwa, ale również rzetelność, uczciwość, posłuszeństwo i ascetyczny tryb życia. Jednym słowem nakazywał gromadzenie bogactwa, ale zabraniał korzystania z niego w stopniu większym niż konieczne minimum. Osiągnięty takim życiem sukces miał być znakiem wybrania do zbawienia.
Max Weber doszedł do wniosku, że protestancka etyka stanowi kwintesencję kapitalizmu, i że jej właśnie zawdzięczają gospodarczy sukces społeczeństwa zachodniej Europy. Najlepszym przykładem jest właśnie niewielka Holandia, która wywalczyła niezależność od Hiszpanii, stworzyła wyjątkowy ustrój i stworzyła militarną i gospodarczą potęgę pokonując w wielu dziedzinach państwa o znacznie dłuższej tradycji i większym ludzkim potencjale. Teoria Webera nie wyjaśnia jednak, dlaczego niewielkie państwo, będące niegdyś jedną z największych potęg światowych, utraciło współcześnie znaczenie.